Guy Lee Thys

Ik heb nooit mogen klagen over filmkritiek maar hoe bizar is het dat als het over de multi-culti samenleving gaat er absoluut geen lijn in te trekken valt?  KASSABLANKA ging van zeer lovende kritieken tot ronduit bespottelijke. Eén criticus, ene Nils Ruël (inmiddels ex-criticus) vond in maar liefst zes publicaties de vergelijking tussen extreem-rechts en de Islamitische cultuur ronduit verfoeilijk en beloonde de film uit 2002, die inmiddels door zowat iedereen opgehemeld wordt, met één sterretje. In een bekend weekblad werd de film de hemel ingeprezen… Het gaat dus meer over hoe men tegen een politiek statement van de maker aankijkt dan over het wat, wie, waar, waarom en hoe van de film zelf. MIXED KEBAB heeft nogal wat testvisies achter de rug waarin unaniem de ‘hamam-(vrij)scène’ geloofd wordt: “gevoelig”, “nooit vulgair”, “romantisch”, “zeer knap geacteerd”. Ook bleek niet alleen op de wereldpremière maar op een grote (betalende) avant-première waar voornamelijk holebi’s en Turken zij-aan-zij zaten, de ontroering unaniem. Maar ene Erik Stockman schrijft in een niet onbelangrijk weekblad: “Benieuwd of de Antwerpse Turken even hard zullen kunnen lachen om de seksscène in het badhuis als wij.” Pluralis majestatis of bedoelt hij bij uitbreiding enkele collega’s? Na verder mezelf en de film behoorlijk te hebben afgekraakt, bedeelt hij toch MIXED KEBAB met ** (op 4), kwestie van een slag om de arm te houden als het publiek hem geen gelijk zou geven in de nabije en verre toekomst. De door mij gewaardeerde Steven Tuffin schrijft dan weer in een pak publicaties (telkens ***) dat ik letterlijk mensen een geweten schop en noemt me de Vlaamse Lars von Trier in hetzelfde stuk. Dankuwel. Het wordt echter vervelend als men (net zoals in KASSABLANKA overigens) het heeft over clichés! Verwarring met ‘archetypes’? Geen enkel personage blijkt uiteindelijk wat we aanvankelijk dachten. Eén voorbeeld (want al de rest moet men maar in de cinema gaan zien): Is het voorgestelde gearrangeerde huwelijk met Elif een cliché? Het is een snelle en handige oplossing voor de conservatieve Turkse familie om de geruchten over de vermeende homoseksualiteit van het hoofdpersonage de kop in te drukken. De schone schijn wordt dan gered. Is Elif een dwaas boerinnetje-met-hoofddoek uit een achterlijk dorp? Nee, het is een eigengereid en erg mooi en sexy golddiggertje dat haar eigen agenda heeft en lak heeft aan de macho-cultuur van haar geboortestreek. De honderduizenden immigrantenvrouwen, in kapmantels en hoofdoeken gehuld, die een meter achter hun besnorde mannen aantsjokken met de boodschappen… dàt is een cliché maar dat zul je in MIXED KEBAB niet vinden. Tot slot een anecdote van bijna dertig jaar geleden. Over Spielbergs E.T. was er voor het Festival van Cannes geen letter verschenen, totale etherstilte als geslaagde marketingtruc. Ik zat in de tot de nok gevulde zaal om half negen ‘s ochtends bij de allereerste (pers)visie ter wereld waar niemand wist waarover het ging en wat te verwachten. Na twee uur stond ik terug buiten, op wolkjes lopend en met tranen in de ogen. De toenmalige criticus van Het Volk siste: “Ah zuun kluuterij” (Gents voor “Wat een klotefilm”)… Ik heb hem toen gezegd dat zijn houdbaarheidsdatum als filmcriticus verstreken was.  Hij heeft niet lang daarna inderdaad de handdoek in de ring gegooid. Een mooi voorbeeld voor verzuurde critici die gewoonweg teveel films hebben gezien om er nog gewoon van te genieten… Toch?